Tenyazis (Şerit Tenya, Abdest Bozan, Bağırsak Kurdu)

DİKKAT! BU BAŞLIK ALTINDA SIĞIR ETİNDEN BULAŞAN TAENİA SAGİNATA'YLA İLGİLİ BİLGİ VERİLMEKTEDİR. ÜLKEMİZDE TAENİA SOLİUM VAKASI SON DERECE NADİRDİR.

Tanım ve Etken

Taeniasis adı verilen enfestasyon, Taenia saginata’nın larvalarını içeren çiğ veya az pişmiş sığır eti tüketilmesiyle bulaşan bir bağırsak parazitidir. İnsandan insana geçişi yoktur, bu yüzden rutin olarak tüm aile bireylerinin tedavi edilmesi gerekmez fakat ortak kaynaktan enfekte olma ihtimalleri değerlendirilmelidir.

Biyoloji ve Yaşam Döngüsü

• İnsan, sistiserk (larva) içeren az pişmiş ya da çiğ sığır etini tükettiğinde enfekte olur.

• Larvalar ince bağırsakta erişkin hale gelir.

• Erişkin tenyalar, proglottid adı verilen segmentleri döker.

• Bu segmentler dışkı ile atılır ve çevreye yumurta yayılır.

• Sığır bu yumurtaları yutar, yumurtalar kas dokusuna larva olarak yerleşir.

• Döngü, enfekte etin tüketimiyle yeniden başlar.

  Klinik Belirtiler

• Enfekte olan çoğu birey uzun süre asemptomatiktir.

• Karın ağrısı, dispepsi

• Bulantı, iştahta azalma ya da artma

• Dışkıda hareket eden proglottidlerin fark edilmesi

• Anüsten tenya segmentlerinin düşmesi görülebilecek belirtilerdir.

Tanı Yöntemleri

• Dışkı mikroskobisi: Yumurtaların veya proglottidlerin saptanması.

• Makroskobik inceleme: Proglottidlerin segment uzunluğu ve uterus dallarının sayısına göre T. saginata ile T. solium ayırt edilebilir.

• Pratikte erişte benzeri yassı krem-sarı şeritleri anuste veya gaitada hareketli şekilde gördüğünü söyleyen hastalara tedavi vererek tedaviden tanıya gitmek mümkün olabilmektedir.

Tedavi

• İlk önerilen ilaç: Praziquantel ama şuan Türkiye'de preperatı yok.

• Alternatif olarak albendazol (400 mg 1x1, 3 gün) ya da niklosamid (2 gr tek doz) kullanılabilir.

• Eğer tedaviden sonra, güçlü boşaltma gerçekleştirilmezse ve bağırsak kurdu tek seferde tamamıyla çıkmazsa, yaklaşık 2 gün süreyle dışkıda tenya segmentleri görülmeye devam edebilir. Bu süreden sonra artık dışkıda segment ve yumurta görülmemelidir. Eğer görülürse tedavi başarısız sayılır.

• Tedavi başarısızlığında ya aynı ilaç laksatifle birlikte tekrar verilmelidir ya da alternatif ilaçlara geçilmelidir.